Co niesie większe ryzyko powikłań: usunięcie macicy z przydatkami czy histerektomia otwarta?

Dlaczego potrzebne są badania przed usunięciem macicy z przydatkami?

Badania zmniejszają ryzyko powikłań i pomagają dobrać bezpieczną metodę operacji.
Usunięcie macicy z przydatkami to rozległy zabieg. Trzeba ocenić ogólny stan zdrowia, ewentualną anemię, krzepliwość krwi oraz pracę narządów. Obrazowanie miednicy określa wielkość zmian, ich położenie i możliwy zasięg choroby. Wyniki decydują, czy wystarczy technika małoinwazyjna, czy lepszy będzie dostęp klasyczny. Dobrze dobrany plan ogranicza ból po operacji, skraca gojenie i zmniejsza liczbę niespodzianek na bloku.

Jakie badania krwi warto wykonać przed zabiegiem?

Najczęściej zleca się morfologię, testy krzepnięcia, elektrolity oraz ocenę nerek i wątroby.
Zakres badań dobiera lekarz do wieku, chorób i rodzaju zabiegu. Warto wykonać:

• Morfologia krwi z rozmazem oraz ocena żelaza i ferrytyny w kierunku niedokrwistości.
• Grupa krwi i przeciwciała. Próba zgodności, jeśli przewidywana jest większa utrata krwi.
• Krzepnięcie: PT/INR i APTT.
• Elektrolity, glukoza, kreatynina z eGFR, ALT, AST i bilirubina.
• HbA1c u osób z cukrzycą lub gdy glikemia bywa podwyższona.
• CRP przy podejrzeniu stanu zapalnego.
• TSH i wolne hormony tarczycy u osób z zaburzeniami tarczycy.
• Beta-hCG u kobiet w wieku rozrodczym.
• Badanie ogólne moczu. Posiew przy objawach infekcji dróg moczowych.

Które badania obrazowe pomogą ocenić macicę i przydatki?

Podstawą jest przezpochwowe USG miednicy, a przy wątpliwościach rezonans miednicy.
USG transwaginalne pozwala ocenić trzon i szyjkę macicy, endometrium, jajniki i jajowody. Wiele decyzji zapada już na tej podstawie. Gdy zmiany są duże lub obraz niejednoznaczny, sięga się po rezonans miednicy. MRI lepiej pokazuje granice mięśniaków, naciekanie i relacje do sąsiednich struktur. Tomografia komputerowa bywa pomocna w ocenie jamy brzusznej i węzłów, zwłaszcza gdy MRI nie jest możliwe. Czasem przy krwawieniach wnętra jamy macicy ocenia się sonohisterografią.

• USG przezpochwowe i przezbrzuszne z dopplerem przepływów.
• MRI miednicy przy guzach, endometriozie, podejrzeniu naciekania.
• TK jamy brzusznej i miednicy dla oceny zaawansowania, jeśli wskazane.
• USG z podaniem soli do jamy macicy przy wybranych nieprawidłowych krwawieniach.

Kiedy wskazane są badania onkologiczne i markery?

Markery wykonuje się przy podejrzeniu guza lub raka, nie są badaniami przesiewowymi.
Warto pamiętać, że o rozpoznaniu decyduje histopatologia, a markery jedynie wspierają decyzje. W guzach jajnika oznacza się CA-125 i HE4, często wraz z kalkulatorem ryzyka. CEA lub CA 19-9 rozważa się w wybranych typach zmian. W diagnostyce raka endometrium podstawą jest biopsja błony śluzowej macicy. W patologii szyjki ważne są cytologia, test HPV, kolposkopia i celowana biopsja. W planowaniu zaawansowania choroby pomocne są MRI miednicy i badania obrazowe klatki piersiowej oraz jamy brzusznej.

• CA-125 i HE4 przy guzie jajnika, z oceną ryzyka rozrostu złośliwego.
• CEA i CA 19-9 w wybranych sytuacjach klinicznych.
• Histopatologia: biopsja endometrium, abrazja frakcjonowana, biopsja zmian szyjki.
• Obrazowanie do oceny zaawansowania choroby według wskazań.

Jakie badania ginekologiczne warto wykonać przed operacją?

Standard to badanie ginekologiczne, aktualna cytologia i ocena endometrium.
Badanie fizykalne pozwala ocenić wielkość macicy, ruchomość i dno miednicy. Jeśli cytologia nie jest aktualna, warto ją uzupełnić, razem z testem HPV. Przy nieprawidłowej cytologii wykonuje się kolposkopię. Nieprawidłowe krwawienia wymagają oceny jamy macicy. Tu pomocna jest histeroskopia i biopsja.

• Wywiad i badanie ginekologiczne z oceną dna miednicy.
• Cytologia płynna i test HPV przy braku aktualnych wyników.
• Kolposkopia i biopsja przy nieprawidłowej cytologii.
• Histeroskopia diagnostyczna i biopsja endometrium przy krwawieniach.
• Wymazy przy objawach infekcji.
• Omówienie zakresu zabiegu, w tym pozostawienia lub usunięcia jajników.

Jakie testy przedzabiegowe zaleci anestezjolog?

Zwykle są to EKG, ocena układu oddechowego oraz kwalifikacja do znieczulenia.
Podczas konsultacji anestezjolog ocenia ryzyko znieczulenia, drogi oddechowe, przewlekłe choroby i przyjmowane leki. Ustala też plan postępowania z lekami przeciwkrzepliwymi i przeciwpłytkowymi. W razie wskazań zleca dodatkowe badania.

• Kwalifikacja anestezjologiczna z określeniem klasy ryzyka.
• EKG spoczynkowe u większości dorosłych.
• RTG klatki piersiowej przy chorobach płuc lub według procedur ośrodka.
• Spirometria lub konsultacja pulmonologiczna w razie astmy lub przewlekłej obturacji.
• Ocena stosowanych leków z planem ich modyfikacji przed zabiegiem.
• Test ciążowy w dniu operacji u kobiet w wieku rozrodczym.
• Badania w kierunku zakażeń zgodnie z procedurą placówki.

Czy przed usunięciem jajników warto sprawdzić gęstość kości?

Tak, szczególnie gdy jajniki usuwa się przed menopauzą lub występują czynniki ryzyka.
Nagły spadek estrogenów przyspiesza utratę masy kostnej. Densytometria pozwala ustalić punkt wyjścia i zaplanować profilaktykę. Włącza się edukację o ruchu, diecie i witaminie D. W razie potrzeby rozważa się leczenie lub hormonalną terapię zastępczą, jeśli nie ma przeciwwskazań. O czasie badania i kontroli decyduje lekarz.

• Densytometria DXA jako badanie bazowe pooperacyjne u kobiet z przedwczesną menopauzą.
• Ocena czynników ryzyka: niska masa ciała, złamania w rodzinie, palenie, glikokortykosteroidy.
• Plan profilaktyki i ewentualnego leczenia ustalany indywidualnie.

Gotowa do konsultacji przed usunięciem macicy z przydatkami?

Lista badań zależy od wskazań, wieku i planowanej metody operacji.
Warto zebrać dotychczasowe wyniki i przygotować listę leków oraz alergii. Dobrze jest mieć opis USG, ostatnią cytologię i wypisy z poprzednich hospitalizacji. Na konsultacji lekarz ustali zakres diagnostyki, omówi ryzyka i korzyści oraz drogę operacji. To skróci czas przygotowań i zwiększy bezpieczeństwo. Przemyśl też pytania o rekonwalescencję, ból pooperacyjny i plan wsparcia w domu. Świadoma decyzja daje spokój i lepszą współpracę z zespołem.

Umów konsultację kwalifikacyjną i przygotuj plan badań przed usunięciem macicy z przydatkami.